Konventa për mbrojtjen
e të Drejtave të Njeriut dhe
Lirive themelore
Neni 1 – Detyrimi për të respektuar të drejtat e njeriut
Palët e Larta Kontraktuese i sigurojnë çdokujt brenda juridiksionit të tyre, të drejtat dhe liritë e
përcaktuara në Seksionin I të kësaj Konvente.
SEKSIONI I – Tث DREJTAT DHE LIRITث
Neni 2 [/B]– E drejta për jetën
1. E drejta e çdo njeriu për jetën mbrohet me ligj. Askujt nuk mund t’i privohet jeta
qëllimisht, me përjashtim të rastit kur zbatohet një vendim gjykate pas dënimit për
një krim për të cilin dënimi është parashikuar me ligj.
2. Privimi nga jeta nuk konsiderohet të shkaktohet në kundërshtim me këtë nen në
rastet kur ky privim vjen nga përdorimi i forcës, që është jo më shumë se
absolutisht i domosdoshëm:
a. në mbrojtje të çdo personi nga dhuna e paligjshme;
b. për të kryer një arrestim të ligjshëm ose për të parandaluar arratisjen e një personi të
ndaluar ligjërisht;
c. për të kundërshtuar, në përputhje me ligjin, një trazirë ose kryengritje.
Neni 3 – Ndalimi i torturësAskush nuk mund t’i nënshtrohet torturës ose dënimeve ose trajtimeve çnjerëzore ose
degraduese.
Neni 4 – Ndalimi i skllavërisë dhe i punës së detyruar
1. Askush nuk do të mbahet në skllavëri ose në robëri.
2. Askush nuk do të shtrëngohet të kryejë një punë me dhunë ose të detyruar.
3. Për qëllim të këtij neni, termi “punë e kryer me dhunë ose e detyruar”, nuk përfshin:
a. çdo lloj pune që i kërkohet të kryejë zakonisht një personi të ndaluar në kushtet e
parashikuara nga neni 5 i kësaj Konvente ose gjatë lirimit të tij me kusht;
b. çdo lloj shërbimi i karakterit ushtarak ose, në rastin e kundërshtarëve të ndërgjegjes
në vendet ku kundërshtimi i ndërgjegjes është i njohur me ligj, shërbimi që kryhet në
vend të shërbimit ushtarak të detyrueshëm;
c. çdo lloj shërbimi që kërkohet në rast krizash ose fatkeqësish, që kërcënojnë jetën ose
mirëqenien e komunitetit;
d. çdo lloj pune ose shërbimi që është pjesë e detyrimeve normale qytetare.
Neni 5 – E drejta për liri dhe siguri1. اdokush ka të drejtën e lirisë e të sigurisë personale. Askujt nuk mund t’i hiqet liria,
me përjashtim të rasteve që vijojnë dhe në përputhje me procedurën e parashikuar
me ligj:
a. kur burgoset ligjërisht, pas një dënimi të dhënë nga një gjykatë kompetente;
b. kur arrestohet ose burgoset ligjërisht për moszbatim të një urdhri të dhënë nga gjykata
në përputhje me ligjin ose për të garantuar përmbushjen e një detyrimi të parashikuar
nga ligji;
c. kur është arrestuar dhe paraburgosur për t’u çuar përpara autoritetit gjyqësor
kompetent, kur ka arsye të besueshme për të dyshuar se ai ka kryer një vepër penale
ose kur ka motive të arsyeshme për të besuar se është e nevojshme që të pengohet
të kryejë një vepër penale ose të largohet pas kryerjes së saj;
d. kur një i mitur ndalohet ligjërisht, për qëllim edukimi të mbikqyrur, ose për ndalimin e tij
të ligjshëm, me qëllim që të çohet përpara autoritetit kompetent ligjor;
e. kur individët ndalohen ligjërisht për të parandaluar përhapjen e sëmundjeve infektive
të personave të sëmurë mendërisht, alkoolistëve, narkomanëve ose endacakëve;
f. kur një person arrestohet ose ndalohet ligjërisht, me qëllim që të ndalohet hyrja e tij e
paautorizuar në atë vend, ose për një person kundër të cilit është duke u kryer një
procedurë dëbimi ose ekstradimi;
2. اdo person i arrestuar duhet të informohet brenda një afati sa më të shkurtër dhe
në një gjuhë që ai e kupton, për arsyet e arrestimit të tij dhe në lidhje me çdo akuzë
që i bëhet.
3. اdo person i arrestuar ose i paraburgosur në rrethanat e parashikuara në
paragrafin 1/c të këtij neni, duhet të çohet menjëherë përpara një gjykatësi ose një
zyrtari tjetër të autorizuar me ligj për të ushtruar funksione gjyqësore dhe ka të
drejtë të gjykohet brenda një afati të arsyeshëm ose të lirohet në gjykim e sipër.
Lirimi mund të kushtëzohet nga garanci për t’u paraqitur para gjykatës.
4. اdo person, të cilit i është hequr liria me arrestim ose me burgim, ka të drejtë të
bëjë ankim në gjykatë me qëllim që kjo e fundit të vendosë, brenda një afati të
shkurtër, për ligjshmërinë e burgimit të tij dhe të urdhërojë lirimin, në qoftë se
burgimi është i paligjshëm.
5. اdo person, që arrestohet ose burgoset në kundërshtim me dispozitat e këtij neni,
ka të drejtën e zbatueshme të dëmshpërblimit.
Neni 6 – E drejta për një proces të rregullt1. Në përcaktimin e të drejtave dhe detyrimeve të tij civile ose të çdo akuze penale
kundër tij, çdo person ka të drejtë që çështja e tij të dëgjohet drejtësisht, publikisht
dhe brenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme.
Vendimi duhet të jepet publikisht, por prania në sallën e gjykatës mund t’i ndalohet
shtypit dhe publikut gjatë tërë procesit ose gjatë një pjese të tij, në interes të
moralit, të rendit publik ose sigurisë kombëtare në një shoqëri demokratike, kur kjo
kërkohet nga interesat e të miturve ose mbrojtja e jetës private të palëve në proces
ose në shkallën që çmohet tepër e nevojshme nga gjykata, kur në rrethana të
veçanta publiciteti do të dëmtonte interesat e drejtësisë.
2. اdo person i akuzuar për një vepër penale prezumohet i pafajshëm, derisa fajësia
e tij të provohet ligjërisht.
3. اdo i akuzuar për një vepër penale ka të drejtat minimale të mëposhtme:
a. të informohet brenda një afati sa më të shkurtër, në një gjuhë që ai e kupton dhe në
mënyrë të hollësishme, për natyrën dhe për shkakun e akuzës që ngrihet ndaj tij;
b. t’i jepet koha dhe lehtësitë e përshtatshme për përgatitjen e mbrojtjes;
c. të mbrohet vetë ose të ndihmohet nga një mbrojtës i zgjedhur prej tij ose, në qoftë se
ai nuk ka mjete të mjaftueshme për të shpërblyer mbrojtësin, t’i mundësohet ndihma
ligjore falas kur këtë e kërkojnë interesat e drejtësisë;
d. të pyesë, ose të kërkojë që të merren në pyetje dëshmitarët e akuzës dhe të ketë të
drejtën e thirrjes dhe të pyetjes të dëshmitarëve në favor të tij, në kushte të njëjta me
dëshmitarët e akuzës;
e. të ndihmohet falas nga një përkthyes, në qoftë se nuk kupton ose nuk flet gjuhën e
përdorur në gjyq.
Neni 7 – Nuk ka dënim pa ligj1. Askush nuk mund të dënohet për një veprim ose një mosveprim, që në momentin
kur është kryer nuk përbënte vepër penale, sipas të drejtës së brendshme ose
ndërkombëtare. Po ashtu, nuk mund të jepet një dënim më i rëndë se ai që ishte i
zbatueshëm në momentin kur është kryer vepra penale.
2. Ky nen nuk do të ndikojë mbi gjykimin dhe dënimin e një personi për një veprim
ose mosveprim, i cili, në momentin kur është kryer, quhej vepër penale sipas
parimeve të përgjithshme të së drejtës, të njohura nga kombet e qytetëruara.
Neni 8 – E drejta për respektimin e jetës private dhe familjare
1. اdokush ka të drejtën e respektimit të jetës së tij private dhe familjare, banesës
dhe korrespondencës së tij.
2. Autoriteti publik nuk mund të ndërhyjë në ushtrimin e kësaj të drejte, përveçse në
shkallën e parashikuar nga ligji dhe kur është e nevojshme në një shoqëri
demokratike, në interes të sigurisë publike, për mbrojtjen e rendit publik, shëndetit
ose moralit, ose për mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të të tjerëve.
Neni 9 – Liria e mendimit, e ndërgjegjes dhe e fesë
1. اdokush ka të drejtën e lirisë së mendimit, të ndërgjegjes e të fesë; kjo e drejtë
nënkupton lirinë për të ndryshuar fenë ose besimin dhe lirinë, qoftë individualisht
ose kolektivisht, publikisht ose privatisht nëpërmjet kultit, mësimdhënies, praktikave
dhe kryerjes së riteve.
2. Liria e shfaqjes së fesë së tij ose besimeve të dikujt nuk mund t’i nënshtrohet
kufizimeve të tjera, përveç atyre të parashikuara nga ligji dhe që përbëjnë masa të
nevojshme në një shoqëri demokratike në interes të sigurisë publike, për mbrojtjen
e rendit publik, të shëndetit ose të moralit ose për mbrojtjen e të drejtave dhe të
lirive të të tjerëve.
Neni 10 – Liria e shprehjes
1. اdokush ka të drejtën e lirisë së shprehjes. Kjo e drejtë përfshin lirinë e mendimit
dhe lirinë për të marrë ose për të dhënë informacione dhe ide pa ndërhyrjen e
autoriteteve publike dhe pa marrë parasysh kufijtë. Ky nen nuk i ndalon Shtetet që
të kërkojnë liçencimin e ndërmarrjeve të transmetimit kinematografike ose
televizive.
2. Ushtrimi i këtyre lirive që përmban detyrime dhe përgjegjësi, mund t’u nënshtrohet
atyre formaliteteve, kushteve, kufizimeve ose sanksioneve të parashikuara me ligj
dhe që janë të nevojshme në një shoqëri demokratike, në interes të sigurisë
kombëtare, integritetit territorial ose sigurisë publike, për mbrojtjen e rendit dhe
parandalimin e krimit, për mbrojtjen e shëndetit ose të moralit, për mbrojtjen e
dinjitetit ose të të drejtave të të tjerëve, për të ndaluar përhapjen e të dhënave
konfidenciale ose për të garantuar autoritetin dhe paanshmërinë e pushtetit
gjyqësor.
Neni 11 – Liria e tubimit dhe e organizimit
1. اdokush ka të drejtën e lirisë së tubimit paqësor dhe të organizimit me të tjerët,
duke përfshirë të drejtën e themelimit me të tjerë të sindikatave dhe të
pjesëmarrjes në to për mbrojtjen e interesave të tij.
2. Ushtrimi i këtyre të drejtave nuk mund t’u nënshtrohet kufizimeve të tjera përveç
atyre që parashikohen me ligj dhe që janë të nevojshme në një shoqëri
demokratike, në interes të sigurisë kombëtare ose sigurisë publike, për mbrojtjen e
rendit dhe parandalimin e krimit, për ruajtjen e shëndetit ose të moralit, ose për
mbrojtjen e të drejtave dhe të lirive të të tjerëve. Ky nen nuk ndalon kufizime të
ligjshme të ushtrimit të këtyre të drejtave nga pjesëtarë të forcave të armatosura, të
policisë ose të administratës shtetërore.
Neni 12 – E drejta për t’u martuarBurri dhe gruaja, që kanë mbushur moshën për martesë, kanë të drejtë të martohen dhe
të krijojnë familje, sipas ligjeve kombëtare që rregullojnë ushtrimin e kësaj të drejte.
Neni 13 – E drejta për zgjidhje efektive
اdokush, të cilit i janë shkelur të drejtat dhe liritë e përcaktuara në këtë Konventë, ka të
drejtën e një zgjidhjeje efektive para një organi kombëtar, pavarësisht se shkelja është
kryer nga persona që veprojnë në përmbushje të funksioneve të tyre zyrtare.
Neni 14 – Ndalimi i diskriminimit
Gëzimi i të drejtave dhe i lirive të përcaktuara në këtë Konventë duhet të sigurohet, pa
asnjë dallim të bazuar në shkaqe të tilla si seksi, raca, ngjyra, gjuha, feja, mendimet
politike ose çdo mendim tjetër, origjina kombëtare ose shoqërore, përkatësia në një
minoritet kombëtar, pasuria, lindja ose çdo status tjetër.
Neni 15 – Derogimi në rastet e gjendjes së jashtëzakonshme1. Në rast lufte ose rreziku tjetër publik që i kanoset jetës së kombit, çdo Palë e Lartë
Kontraktuese mund të marrë masa që iu shmangen detyrimeve të parashikuara
nga kjo Konventë, veçse në shkallën më të vogël që e kërkon situata, me kusht që
këto masa të mos jenë të papajtueshme me detyrimet e tjera sipas të drejtës
ndërkombëtare.
2. Dispozita e mësipërme nuk lejon asnjë shmangie nga neni 2, me përjashtim të
rastit të vdekjes që vjen si pasojë e akteve të ligjshme të luftës ose nga nenet 3, 4
(paragrafi 1) dhe 7.
3. اdo Palë e Lartë Kontraktuese, që ushtron këtë të drejtë derogimi, mban plotësisht
të informuar Sekretarin e Përgjithshëm të Këshillit të Evropës për të gjitha masat e
marra dhe arsyet pse ato janë marrë. Gjithashtu, ajo duhet të informojë Sekretarin
e Përgjithshëm të Këshillit të Evropës për datën në të cilën këto masa kanë
humbur fuqinë dhe dispozitat e Konventës vihen sërish në zbatim të plotë.
Neni 16 – Kufizime ndaj veprimtarisë politike të të huajve
Asnjë nga dispozitat e neneve 10, 11 dhe 14 nuk mund të konsiderohet se u ndalon
Palëve të Larta Kontraktuese që të vendosin kufizime ndaj veprimtarisë politike të të
huajve.
Neni 17 – Ndalimi i shpërdorimit të të drejtaveAsnjë nga dispozitat e kësaj Konvente nuk mund të interpretohet se i jep një Shteti,
grupimi ose individi, të drejtë që të përfshihet në ndonjë veprimtari ose të kryejë ndonjë
akt që synon cënimin e të drejtave dhe lirive të përcaktuara në këtë Konventë ose
kufizime më të gjera të këtyre të drejtave ose lirive sesa është parashikuar në Konventë.
Neni 18 – Kufiri i zbatueshmërisë së kufizimeve të të drejtave
Kufizimet e lejuara sipas kësaj Konvente ndaj të drejtave dhe lirive të sipërpërmendura
nuk do të zbatohen për qëllime të ndryshme nga ato për të cilat janë parashikuar.
SEKSIONI II - GJYKATA EVROPIANE E Tث DREJTAVE Tث NJERIUT
Neni 19 – Krijimi i GjykatësPër të siguruar respektimin e zotimeve të ndërmarra nga Palët e Larta Kontraktuese të
kësaj Konvente dhe nga Protokollet e saj, krijohet Gjykata Evropiane e të Drejtave të
Njeriut, në vijim referuar si “Gjykata”. Ajo funksionon në mënyrë të përhershme.
Neni 20 – Numri i gjyqtarëveGjykata përbëhet nga një numër gjyqtarësh i barabartë me numrin e Palëve të Larta
Kontraktuese.
Neni 21 – Kriteret e ushtrimit të funksioneve
1. Gjykatësit duhet të kenë cilësi të larta morale dhe të kenë kualifikimet e kërkuara
për emërim në poste të larta gjyqësore ose të jenë juristë me njohuri të afirmuara.
2. Gjyqtarët janë anëtarë të Gjykatës me zotësi individuale.
3. Gjatë mandatit të tyre gjykatësit nuk duhet të ushtrojnë ndonjë aktivitet që është e
papajtueshme me pavarësinë e tyre, paanësinë ose me kërkesat e një mandati të
plotë; të gjitha çështjet që dalin nga zbatimi i këtij paragrafi do të zgjidhen nga
Gjykata.
Neni 22 – Zgjedhja e gjyqtarëve
1. Gjyqtarët zgjidhen nga Asambleja Parlamentare në lidhje me çdo Palë
Kontraktuese me shumicën e votave të hedhura nga një listë me tre kandidatë të
emëruar nga Pala Kontraktuese.
2. E njëjta procedurë ndiqet për të plotësuar Gjykatën në rastin e aderimit të Palëve
të reja Kontraktuese dhe për mbushjen e vendeve të mbetura bosh.
Neni 23 – Kohëzgjatja e mandatit
1. Gjyqtarët zgjidhen për një periudhë prej gjashtë vjetësh. Ata mund të ri-zgjidhen.
Megjithatë, mandatet e gjysmës së gjyqtarëve të zgjedhur në zgjedhjen e parë
skadon me kalimin e tre viteve.
2. Gjyqtarët, mandati i të cilëve përfundon në fund të periudhës së parë të tre vite
zgjidhen me short nga Sekretari i Përgjithshëm i Këshillit të Evropës menjëherë
pas zgjedhjes së tyre.
3. Për të siguruar, sa të jetë e mundur, që mandatet e gjysmës së gjyqtarëve të
rinovohen çdo tre vjet, Asambleja Parlamentare mund të vendosë, para vazhdimit
me një zgjedhje të mëvonshme, që mandati i ose mandatet e një ose më shumë
gjyqtarëve që do të zgjidhen në jenë për një periudhë të ndryshme nga gjashtë
vjet, por jo më shumë se nëntë dhe jo më pak se tre vjet.
4. Në rastet kur bëhet fjalë për më shumë se një mandat dhe nëse Asambleja
Parlamentare zbaton paragrafin e mësipërm, caktimi i mandateve realizohet
nëpërmjet tërheqjes së shortit nga Sekretari i Përgjithshëm i Këshillit të Evropës
menjëherë pas zgjedhjes.
5. Një gjyqtar i zgjedhur për të zëvendësuar një gjyqtar tjetër mandati i të cilit nuk ka
skaduar qëndron në detyrë për pjesën e mbetur të mandatit të paraardhësit të tij.
6. Mandatet e gjyqtarëve skadojnë kur ata mbushin 70 vjeç.
7. Gjyqtarët qëndrojnë në detyrë derisa të zëvendësohen. Megjithatë, ata vazhdojnë
të trajtojnë ato çështje që kanë marrë për shqyrtim.
Neni 24 – Largimi nga detyra
Asnjë gjyqtar nuk mund të largohet nga detyra, përveç kur gjyqtarët e tjerë vendosin me
shumicën e dy të tretave që ai nuk vazhdon të përmbushë kushtet e kërkuara.
Neni 25 – Sekretaria dhe sekretarët ligjorë
Gjykata ka një sekretari, funksionet dhe organizimi i së cilës caktohen në rregulloren e
Gjykatës. Gjykata asistohet nga sekretarët ligjorë.
Neni 26 – Gjykata PlenareGjykata Plenare:
a. zgjedh kryetarin e saj dhe një ose dy nënkryetarë për një periudhë prej tre vjetësh; ata
mund të rizgjidhen;
b. krijon Dhomat, për një afat të caktuar;
c. zgjedh Kryetarët e Dhomave të Gjykatës, të cilët mund të rizgjidhen;
d. miraton rregulloren e Gjykatës, dhe
e. zgjedh Sekretarin e Gjykatës dhe një ose më shumë Nënsekretarë.
e të Drejtave të Njeriut dhe
Lirive themelore
Neni 1 – Detyrimi për të respektuar të drejtat e njeriut
Palët e Larta Kontraktuese i sigurojnë çdokujt brenda juridiksionit të tyre, të drejtat dhe liritë e
përcaktuara në Seksionin I të kësaj Konvente.
SEKSIONI I – Tث DREJTAT DHE LIRITث
Neni 2 [/B]– E drejta për jetën
1. E drejta e çdo njeriu për jetën mbrohet me ligj. Askujt nuk mund t’i privohet jeta
qëllimisht, me përjashtim të rastit kur zbatohet një vendim gjykate pas dënimit për
një krim për të cilin dënimi është parashikuar me ligj.
2. Privimi nga jeta nuk konsiderohet të shkaktohet në kundërshtim me këtë nen në
rastet kur ky privim vjen nga përdorimi i forcës, që është jo më shumë se
absolutisht i domosdoshëm:
a. në mbrojtje të çdo personi nga dhuna e paligjshme;
b. për të kryer një arrestim të ligjshëm ose për të parandaluar arratisjen e një personi të
ndaluar ligjërisht;
c. për të kundërshtuar, në përputhje me ligjin, një trazirë ose kryengritje.
Neni 3 – Ndalimi i torturësAskush nuk mund t’i nënshtrohet torturës ose dënimeve ose trajtimeve çnjerëzore ose
degraduese.
Neni 4 – Ndalimi i skllavërisë dhe i punës së detyruar
1. Askush nuk do të mbahet në skllavëri ose në robëri.
2. Askush nuk do të shtrëngohet të kryejë një punë me dhunë ose të detyruar.
3. Për qëllim të këtij neni, termi “punë e kryer me dhunë ose e detyruar”, nuk përfshin:
a. çdo lloj pune që i kërkohet të kryejë zakonisht një personi të ndaluar në kushtet e
parashikuara nga neni 5 i kësaj Konvente ose gjatë lirimit të tij me kusht;
b. çdo lloj shërbimi i karakterit ushtarak ose, në rastin e kundërshtarëve të ndërgjegjes
në vendet ku kundërshtimi i ndërgjegjes është i njohur me ligj, shërbimi që kryhet në
vend të shërbimit ushtarak të detyrueshëm;
c. çdo lloj shërbimi që kërkohet në rast krizash ose fatkeqësish, që kërcënojnë jetën ose
mirëqenien e komunitetit;
d. çdo lloj pune ose shërbimi që është pjesë e detyrimeve normale qytetare.
Neni 5 – E drejta për liri dhe siguri1. اdokush ka të drejtën e lirisë e të sigurisë personale. Askujt nuk mund t’i hiqet liria,
me përjashtim të rasteve që vijojnë dhe në përputhje me procedurën e parashikuar
me ligj:
a. kur burgoset ligjërisht, pas një dënimi të dhënë nga një gjykatë kompetente;
b. kur arrestohet ose burgoset ligjërisht për moszbatim të një urdhri të dhënë nga gjykata
në përputhje me ligjin ose për të garantuar përmbushjen e një detyrimi të parashikuar
nga ligji;
c. kur është arrestuar dhe paraburgosur për t’u çuar përpara autoritetit gjyqësor
kompetent, kur ka arsye të besueshme për të dyshuar se ai ka kryer një vepër penale
ose kur ka motive të arsyeshme për të besuar se është e nevojshme që të pengohet
të kryejë një vepër penale ose të largohet pas kryerjes së saj;
d. kur një i mitur ndalohet ligjërisht, për qëllim edukimi të mbikqyrur, ose për ndalimin e tij
të ligjshëm, me qëllim që të çohet përpara autoritetit kompetent ligjor;
e. kur individët ndalohen ligjërisht për të parandaluar përhapjen e sëmundjeve infektive
të personave të sëmurë mendërisht, alkoolistëve, narkomanëve ose endacakëve;
f. kur një person arrestohet ose ndalohet ligjërisht, me qëllim që të ndalohet hyrja e tij e
paautorizuar në atë vend, ose për një person kundër të cilit është duke u kryer një
procedurë dëbimi ose ekstradimi;
2. اdo person i arrestuar duhet të informohet brenda një afati sa më të shkurtër dhe
në një gjuhë që ai e kupton, për arsyet e arrestimit të tij dhe në lidhje me çdo akuzë
që i bëhet.
3. اdo person i arrestuar ose i paraburgosur në rrethanat e parashikuara në
paragrafin 1/c të këtij neni, duhet të çohet menjëherë përpara një gjykatësi ose një
zyrtari tjetër të autorizuar me ligj për të ushtruar funksione gjyqësore dhe ka të
drejtë të gjykohet brenda një afati të arsyeshëm ose të lirohet në gjykim e sipër.
Lirimi mund të kushtëzohet nga garanci për t’u paraqitur para gjykatës.
4. اdo person, të cilit i është hequr liria me arrestim ose me burgim, ka të drejtë të
bëjë ankim në gjykatë me qëllim që kjo e fundit të vendosë, brenda një afati të
shkurtër, për ligjshmërinë e burgimit të tij dhe të urdhërojë lirimin, në qoftë se
burgimi është i paligjshëm.
5. اdo person, që arrestohet ose burgoset në kundërshtim me dispozitat e këtij neni,
ka të drejtën e zbatueshme të dëmshpërblimit.
Neni 6 – E drejta për një proces të rregullt1. Në përcaktimin e të drejtave dhe detyrimeve të tij civile ose të çdo akuze penale
kundër tij, çdo person ka të drejtë që çështja e tij të dëgjohet drejtësisht, publikisht
dhe brenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme.
Vendimi duhet të jepet publikisht, por prania në sallën e gjykatës mund t’i ndalohet
shtypit dhe publikut gjatë tërë procesit ose gjatë një pjese të tij, në interes të
moralit, të rendit publik ose sigurisë kombëtare në një shoqëri demokratike, kur kjo
kërkohet nga interesat e të miturve ose mbrojtja e jetës private të palëve në proces
ose në shkallën që çmohet tepër e nevojshme nga gjykata, kur në rrethana të
veçanta publiciteti do të dëmtonte interesat e drejtësisë.
2. اdo person i akuzuar për një vepër penale prezumohet i pafajshëm, derisa fajësia
e tij të provohet ligjërisht.
3. اdo i akuzuar për një vepër penale ka të drejtat minimale të mëposhtme:
a. të informohet brenda një afati sa më të shkurtër, në një gjuhë që ai e kupton dhe në
mënyrë të hollësishme, për natyrën dhe për shkakun e akuzës që ngrihet ndaj tij;
b. t’i jepet koha dhe lehtësitë e përshtatshme për përgatitjen e mbrojtjes;
c. të mbrohet vetë ose të ndihmohet nga një mbrojtës i zgjedhur prej tij ose, në qoftë se
ai nuk ka mjete të mjaftueshme për të shpërblyer mbrojtësin, t’i mundësohet ndihma
ligjore falas kur këtë e kërkojnë interesat e drejtësisë;
d. të pyesë, ose të kërkojë që të merren në pyetje dëshmitarët e akuzës dhe të ketë të
drejtën e thirrjes dhe të pyetjes të dëshmitarëve në favor të tij, në kushte të njëjta me
dëshmitarët e akuzës;
e. të ndihmohet falas nga një përkthyes, në qoftë se nuk kupton ose nuk flet gjuhën e
përdorur në gjyq.
Neni 7 – Nuk ka dënim pa ligj1. Askush nuk mund të dënohet për një veprim ose një mosveprim, që në momentin
kur është kryer nuk përbënte vepër penale, sipas të drejtës së brendshme ose
ndërkombëtare. Po ashtu, nuk mund të jepet një dënim më i rëndë se ai që ishte i
zbatueshëm në momentin kur është kryer vepra penale.
2. Ky nen nuk do të ndikojë mbi gjykimin dhe dënimin e një personi për një veprim
ose mosveprim, i cili, në momentin kur është kryer, quhej vepër penale sipas
parimeve të përgjithshme të së drejtës, të njohura nga kombet e qytetëruara.
Neni 8 – E drejta për respektimin e jetës private dhe familjare
1. اdokush ka të drejtën e respektimit të jetës së tij private dhe familjare, banesës
dhe korrespondencës së tij.
2. Autoriteti publik nuk mund të ndërhyjë në ushtrimin e kësaj të drejte, përveçse në
shkallën e parashikuar nga ligji dhe kur është e nevojshme në një shoqëri
demokratike, në interes të sigurisë publike, për mbrojtjen e rendit publik, shëndetit
ose moralit, ose për mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të të tjerëve.
Neni 9 – Liria e mendimit, e ndërgjegjes dhe e fesë
1. اdokush ka të drejtën e lirisë së mendimit, të ndërgjegjes e të fesë; kjo e drejtë
nënkupton lirinë për të ndryshuar fenë ose besimin dhe lirinë, qoftë individualisht
ose kolektivisht, publikisht ose privatisht nëpërmjet kultit, mësimdhënies, praktikave
dhe kryerjes së riteve.
2. Liria e shfaqjes së fesë së tij ose besimeve të dikujt nuk mund t’i nënshtrohet
kufizimeve të tjera, përveç atyre të parashikuara nga ligji dhe që përbëjnë masa të
nevojshme në një shoqëri demokratike në interes të sigurisë publike, për mbrojtjen
e rendit publik, të shëndetit ose të moralit ose për mbrojtjen e të drejtave dhe të
lirive të të tjerëve.
Neni 10 – Liria e shprehjes
1. اdokush ka të drejtën e lirisë së shprehjes. Kjo e drejtë përfshin lirinë e mendimit
dhe lirinë për të marrë ose për të dhënë informacione dhe ide pa ndërhyrjen e
autoriteteve publike dhe pa marrë parasysh kufijtë. Ky nen nuk i ndalon Shtetet që
të kërkojnë liçencimin e ndërmarrjeve të transmetimit kinematografike ose
televizive.
2. Ushtrimi i këtyre lirive që përmban detyrime dhe përgjegjësi, mund t’u nënshtrohet
atyre formaliteteve, kushteve, kufizimeve ose sanksioneve të parashikuara me ligj
dhe që janë të nevojshme në një shoqëri demokratike, në interes të sigurisë
kombëtare, integritetit territorial ose sigurisë publike, për mbrojtjen e rendit dhe
parandalimin e krimit, për mbrojtjen e shëndetit ose të moralit, për mbrojtjen e
dinjitetit ose të të drejtave të të tjerëve, për të ndaluar përhapjen e të dhënave
konfidenciale ose për të garantuar autoritetin dhe paanshmërinë e pushtetit
gjyqësor.
Neni 11 – Liria e tubimit dhe e organizimit
1. اdokush ka të drejtën e lirisë së tubimit paqësor dhe të organizimit me të tjerët,
duke përfshirë të drejtën e themelimit me të tjerë të sindikatave dhe të
pjesëmarrjes në to për mbrojtjen e interesave të tij.
2. Ushtrimi i këtyre të drejtave nuk mund t’u nënshtrohet kufizimeve të tjera përveç
atyre që parashikohen me ligj dhe që janë të nevojshme në një shoqëri
demokratike, në interes të sigurisë kombëtare ose sigurisë publike, për mbrojtjen e
rendit dhe parandalimin e krimit, për ruajtjen e shëndetit ose të moralit, ose për
mbrojtjen e të drejtave dhe të lirive të të tjerëve. Ky nen nuk ndalon kufizime të
ligjshme të ushtrimit të këtyre të drejtave nga pjesëtarë të forcave të armatosura, të
policisë ose të administratës shtetërore.
Neni 12 – E drejta për t’u martuarBurri dhe gruaja, që kanë mbushur moshën për martesë, kanë të drejtë të martohen dhe
të krijojnë familje, sipas ligjeve kombëtare që rregullojnë ushtrimin e kësaj të drejte.
Neni 13 – E drejta për zgjidhje efektive
اdokush, të cilit i janë shkelur të drejtat dhe liritë e përcaktuara në këtë Konventë, ka të
drejtën e një zgjidhjeje efektive para një organi kombëtar, pavarësisht se shkelja është
kryer nga persona që veprojnë në përmbushje të funksioneve të tyre zyrtare.
Neni 14 – Ndalimi i diskriminimit
Gëzimi i të drejtave dhe i lirive të përcaktuara në këtë Konventë duhet të sigurohet, pa
asnjë dallim të bazuar në shkaqe të tilla si seksi, raca, ngjyra, gjuha, feja, mendimet
politike ose çdo mendim tjetër, origjina kombëtare ose shoqërore, përkatësia në një
minoritet kombëtar, pasuria, lindja ose çdo status tjetër.
Neni 15 – Derogimi në rastet e gjendjes së jashtëzakonshme1. Në rast lufte ose rreziku tjetër publik që i kanoset jetës së kombit, çdo Palë e Lartë
Kontraktuese mund të marrë masa që iu shmangen detyrimeve të parashikuara
nga kjo Konventë, veçse në shkallën më të vogël që e kërkon situata, me kusht që
këto masa të mos jenë të papajtueshme me detyrimet e tjera sipas të drejtës
ndërkombëtare.
2. Dispozita e mësipërme nuk lejon asnjë shmangie nga neni 2, me përjashtim të
rastit të vdekjes që vjen si pasojë e akteve të ligjshme të luftës ose nga nenet 3, 4
(paragrafi 1) dhe 7.
3. اdo Palë e Lartë Kontraktuese, që ushtron këtë të drejtë derogimi, mban plotësisht
të informuar Sekretarin e Përgjithshëm të Këshillit të Evropës për të gjitha masat e
marra dhe arsyet pse ato janë marrë. Gjithashtu, ajo duhet të informojë Sekretarin
e Përgjithshëm të Këshillit të Evropës për datën në të cilën këto masa kanë
humbur fuqinë dhe dispozitat e Konventës vihen sërish në zbatim të plotë.
Neni 16 – Kufizime ndaj veprimtarisë politike të të huajve
Asnjë nga dispozitat e neneve 10, 11 dhe 14 nuk mund të konsiderohet se u ndalon
Palëve të Larta Kontraktuese që të vendosin kufizime ndaj veprimtarisë politike të të
huajve.
Neni 17 – Ndalimi i shpërdorimit të të drejtaveAsnjë nga dispozitat e kësaj Konvente nuk mund të interpretohet se i jep një Shteti,
grupimi ose individi, të drejtë që të përfshihet në ndonjë veprimtari ose të kryejë ndonjë
akt që synon cënimin e të drejtave dhe lirive të përcaktuara në këtë Konventë ose
kufizime më të gjera të këtyre të drejtave ose lirive sesa është parashikuar në Konventë.
Neni 18 – Kufiri i zbatueshmërisë së kufizimeve të të drejtave
Kufizimet e lejuara sipas kësaj Konvente ndaj të drejtave dhe lirive të sipërpërmendura
nuk do të zbatohen për qëllime të ndryshme nga ato për të cilat janë parashikuar.
SEKSIONI II - GJYKATA EVROPIANE E Tث DREJTAVE Tث NJERIUT
Neni 19 – Krijimi i GjykatësPër të siguruar respektimin e zotimeve të ndërmarra nga Palët e Larta Kontraktuese të
kësaj Konvente dhe nga Protokollet e saj, krijohet Gjykata Evropiane e të Drejtave të
Njeriut, në vijim referuar si “Gjykata”. Ajo funksionon në mënyrë të përhershme.
Neni 20 – Numri i gjyqtarëveGjykata përbëhet nga një numër gjyqtarësh i barabartë me numrin e Palëve të Larta
Kontraktuese.
Neni 21 – Kriteret e ushtrimit të funksioneve
1. Gjykatësit duhet të kenë cilësi të larta morale dhe të kenë kualifikimet e kërkuara
për emërim në poste të larta gjyqësore ose të jenë juristë me njohuri të afirmuara.
2. Gjyqtarët janë anëtarë të Gjykatës me zotësi individuale.
3. Gjatë mandatit të tyre gjykatësit nuk duhet të ushtrojnë ndonjë aktivitet që është e
papajtueshme me pavarësinë e tyre, paanësinë ose me kërkesat e një mandati të
plotë; të gjitha çështjet që dalin nga zbatimi i këtij paragrafi do të zgjidhen nga
Gjykata.
Neni 22 – Zgjedhja e gjyqtarëve
1. Gjyqtarët zgjidhen nga Asambleja Parlamentare në lidhje me çdo Palë
Kontraktuese me shumicën e votave të hedhura nga një listë me tre kandidatë të
emëruar nga Pala Kontraktuese.
2. E njëjta procedurë ndiqet për të plotësuar Gjykatën në rastin e aderimit të Palëve
të reja Kontraktuese dhe për mbushjen e vendeve të mbetura bosh.
Neni 23 – Kohëzgjatja e mandatit
1. Gjyqtarët zgjidhen për një periudhë prej gjashtë vjetësh. Ata mund të ri-zgjidhen.
Megjithatë, mandatet e gjysmës së gjyqtarëve të zgjedhur në zgjedhjen e parë
skadon me kalimin e tre viteve.
2. Gjyqtarët, mandati i të cilëve përfundon në fund të periudhës së parë të tre vite
zgjidhen me short nga Sekretari i Përgjithshëm i Këshillit të Evropës menjëherë
pas zgjedhjes së tyre.
3. Për të siguruar, sa të jetë e mundur, që mandatet e gjysmës së gjyqtarëve të
rinovohen çdo tre vjet, Asambleja Parlamentare mund të vendosë, para vazhdimit
me një zgjedhje të mëvonshme, që mandati i ose mandatet e një ose më shumë
gjyqtarëve që do të zgjidhen në jenë për një periudhë të ndryshme nga gjashtë
vjet, por jo më shumë se nëntë dhe jo më pak se tre vjet.
4. Në rastet kur bëhet fjalë për më shumë se një mandat dhe nëse Asambleja
Parlamentare zbaton paragrafin e mësipërm, caktimi i mandateve realizohet
nëpërmjet tërheqjes së shortit nga Sekretari i Përgjithshëm i Këshillit të Evropës
menjëherë pas zgjedhjes.
5. Një gjyqtar i zgjedhur për të zëvendësuar një gjyqtar tjetër mandati i të cilit nuk ka
skaduar qëndron në detyrë për pjesën e mbetur të mandatit të paraardhësit të tij.
6. Mandatet e gjyqtarëve skadojnë kur ata mbushin 70 vjeç.
7. Gjyqtarët qëndrojnë në detyrë derisa të zëvendësohen. Megjithatë, ata vazhdojnë
të trajtojnë ato çështje që kanë marrë për shqyrtim.
Neni 24 – Largimi nga detyra
Asnjë gjyqtar nuk mund të largohet nga detyra, përveç kur gjyqtarët e tjerë vendosin me
shumicën e dy të tretave që ai nuk vazhdon të përmbushë kushtet e kërkuara.
Neni 25 – Sekretaria dhe sekretarët ligjorë
Gjykata ka një sekretari, funksionet dhe organizimi i së cilës caktohen në rregulloren e
Gjykatës. Gjykata asistohet nga sekretarët ligjorë.
Neni 26 – Gjykata PlenareGjykata Plenare:
a. zgjedh kryetarin e saj dhe një ose dy nënkryetarë për një periudhë prej tre vjetësh; ata
mund të rizgjidhen;
b. krijon Dhomat, për një afat të caktuar;
c. zgjedh Kryetarët e Dhomave të Gjykatës, të cilët mund të rizgjidhen;
d. miraton rregulloren e Gjykatës, dhe
e. zgjedh Sekretarin e Gjykatës dhe një ose më shumë Nënsekretarë.